Terzi Dizisi İnceleme: Yine Aynı Hikaye

Merhaba sevgili gönül dostları ve Terzi Dizisi‘nin ikincil travma mağdurları. İkincil travma mağdurları diyorum çünkü bu kadar şiddet sahnesiyle travmatize olmayan da ne bileyim. Terzi Dizisi İnceleme: Yine Aynı Hikaye adlı bu yazıda sizi çok bunaltmadan psikolojik okumaya yer vereceğim. Şiddet, travma, istismar ve dramla dolu bu öyküde, tahmin edeceğiniz üzere, Gülseren Budayıcıoğlu’nun da kalemi var. Peki yetmedi mi? Belli ki yetmemiş.

Ben dizinin fragmanını ilk izlediğimde Kulüp, Yeşilçam tarzı bir dizi izleyeceğiz sanmıştım. Hele bir de Çağatay Ulusoy ve Salih Bademci’yi görünce “aman tanrım” didim 🙂 Ama gelin görünki Terzi dizisi, televizyona yapılmış da Çağatay var diye Netflix‘in son anda satın aldığı bir dizi gibi duruyor. Hatta bu tespitim gerçek bir bilgiymiş. Murat Soner’in Terzi incelemesinde öğrendim.

Terzi Dizisinin Konusu Ne?

Terzi dizisi; ünlü bir moda tasarımcı olan Peyami’nin hayatını anlatıyor. Peyami’nin dedesi ölünce özel gereksinimli babasına bakmak Peyami‘ye kalıyor ve ailesi İstanbul’a taşınıyor. Bu sırada Terzi’in en yakın arkadaşı Dimitri de evlilik hazırlıkları yapıyor. Burası önemli. Bu hikaye ilerde Peyami’ye de yansıyacak.

Terzi Dizisi Gerçek Mi? 

Terzi dizisi Gülseren Budayıcıoğlu’nun hikayelerinden biri. Dizinin her bölüm sonunda “story by Gülseren Budayıcıoğlu” ibaresini görürsünüz. Bildiğiniz üzere Budayıcıoğlu bir psikiyatrist. Kitaplarının kaynağı ise danışanları. Bu nedenle Terzi de bir danışanın hikayesi. Ama kim olduğu elbette bilinmiyor. Terzi dizisine reyting amaçlı kurgusal dokunuşlar yapıldığı da muhakkak.

Diğer Dizilerden Farkı Ne?

Şimdi Çağatay fanları bana kızacak… Ama bence çok bir farkı yok. Kırmızı Oda, Camdaki Kız, Doğduğun ev Kaderindir, Masumlar Apartmanı, Terzi… sanki hepsi aynı dizi gibi geliyor bana. Ajitasyon, dram, travma, dehşet verici çocukluk, patolojik sorunlar. Hikayenin kemiği hep aynı da kıyafeti değişiyor gibi sanki. Yap bir Yedi Numara, Bir Bulut Olsam, Yedi Tepe İstanbul izleyelim. Yok! İlla birileri dayak yiyecek, özel gereksinimli ya da patolojik seviye olacak, üstünde sigara falan söndürülecek. Farkındalık sadece şiddet göstererek, acındırarak mı kazandırılıyor acaba.

Okuma Önerileri: Kırmızı Oda Nazlı ve Recai Çifti Psikolojik İncelemesi & Kırmızı Oda Dizi İncelemesi: Ağlayamamak

Terzi dizisindeki içerik kodu da diğerleriyle aynı olduğu için artık bu projelerin bitmesi gerektiğini düşünmeye başladım açıkçası. En azından Netflix’e yapılan bir dizinin (ki yapılmamış aslında) ana akım TV dizilerindeki gözyaşı satar mottosundan uzak olması lazım. İlle bir gözyaşı satacaksa da Euphoria gibi bir gözyaşı olsun da farklı sorunları fark edelim. ben dördüncü bölümün 10. dakikasında diziyi bırakma kararı aldım. Terzi oyuncularından birinin fanı değilseniz izlemenize gerek yok bence. Kızılcık Şerbeti bile daha çok alegori içeriyor.

Terzi Dizisi ve Travma

Öncelikle travmadan başlayalım. Kısaca travma, kişinin beklemediği bir olaya sınırlarını zorlayan şekilde maruz kalmasıdır. Travma hakkında detaylı bilgi ve travma türleri için bu yazıya göz atabilirsiniz: Travma Türleri  Akut, Kronik, Toplumsal ve Fazlası Travma ve Terzi dizisi ne alaka peki? Aslında Terzi de diğer Budayıcıoğlu senaryoları gibi iskeleti travma üzerine kurulu bir öykü. Buradan sonrası spoiler içerebilir. Aman dikkat!

Şiddet ve Travma

Esvet adında bir kızımız var. Bir çocuk esirgeme kurumunda yaşayan bu kızımızı bir aile evlat ediniyor. Ama evlat olsun diye değil bakıcı olsun diye. Meğer ailenin engelli bir oğlu varmış ve Esvet’i ona baksın diye eve getirmişler. Şimdi bu bir travma. Sonrasında bir çocuğun bir başkasının bakımını üstlenmesi yine travma.

Terzi dizisi bol bol acıdan besleniyor. “Acı satar” formülünün Netflix Türkiye‘ye sıçramış olması çok acı. Esvet büyüyor. Onu zaten evlat olarak görmeyen ailesi de psikopat Dimitri ile evlenmesini istiyor. Dimitri fiziksel şiddet, sandığa kapatma, sürekli hareket ve rıza dışı temas ile Esvet’i bir korku çemberine hapsediyor. Buna ne Esvet’in ne de Dimitri’nin ailesi ses çıkarmıyor. Buralarda bana “ay yeter imdat” hissiyatları geliyor. Tabii bu saydıklarımın da tamamı travmatik deneyim. Şimdi Cici‘deki gibi “bu da travma mı” diyenler çıkar belki. O da travmaydı bu da travma canım arkadaşlarım. Ne diyor travma tanımı: beklemediği bir olaya sınırlarını zorlayan şekilde maruz kalması. Kolu kopmalı, gözü çıkmalı demiyor. Kişiyi zorladıysa ve aşılamıyorsa travmadır diyor.

Travma Sonrası Akut Tepkiler

Terzi’nin esas kızı Esvet, Dimitri ile evlenme yoluna girdiği andan sonra devamlı olarak şiddete maruz kalıyor. Dolayısıyla da evlilik gelinlik onun için tetikleyici bir unsu haline dönüşüyor. Bir punduna getirip Peyami’nin evine bakıcı olarak girdikten sonra birkaç kez akut travmatik kriz yaşıyor. Peyami gelinlik için Esvet ile prova almak istiyor. Esvet gelinliği gördüğünde neden nefesi tıkanıp öksürmeye başlıyor? Çünkü gelinlik onun için travmatik deneyimin hatırlatıcısı, tetikleyici rolünde. Gelinlik ona sandığa kilitlenip Dimitri tarafından nefessiz bırakılışını anımsatıyor. Böylece akut travma tepkileri görüyoruz.

Benzer şekilde deprem yaşamış birinin hafif bir sallanma anında cenin pozisyonu alması da bu duruma örnektir. Savaştan dönmüş bir askerin yüksek ses duyduğunda saldırı sanması ya da siper alması da bu duruma başka bir örnek.

Terzi Gibi Diziler ve Toplum Mühendisliği

Yazı boyunca bir ajitasyon ve şiddeti normalleştirme eleştirisi okudunuz aslında. Budayıcıoğlu imzalı diziler büyük farkındalıklar yaratacağını umarak beklediğim dizilerdi. Maalesef Terzi gibi diziler Sen Anlat Karadeniz’in Hercai’nin ötesine geçmedi. İşin kötü tarafı televizyonlarda reyting rekorları kırıyor olmaları. Sürekli şiddet izliyoruz genelde kadına yönelik şiddet. Kırmızı Oda biraz daha geliştirici özelliği olan, insanların kendilerine dair bazı şeyleri fark etmelerini sağlayan bir diziydi. Ama Terzi, Camdaki Kız, Masumlar Apartmanı (en kalitelisi) dümdüz dram ve ajitasyon. İzleyene ne katıyor derseniz haline şükretmeyi katıyor.

Bu kadar çok kadın aşağılaması ve şiddet izleyen bir toplum neyi normal görmeye başlar dersiniz? Darth Vader‘ı mı! Kısmen evet. Çünkü “kadın da evinde dursun, boşa dövmemiş bak başka adama kaçtı” gibi safsatalar dönmeye başlar halk arasında. Bir gün çıkar biri der ki “gece vakti padawanların orada ne işi varmış, ölürler tabi” der. Toplum mühendisliğine yanlış katkı sunmuşuz hay Allah, diye hayıflanırsınız sonra. Bu dizilerin insanları, toplumları ne kadar etkilediğini bile bile reva mıdır bu kadar şiddet, travma, aşağılama.

Okuma Önerisi: Darth Vader ‘ı Neden Seviyoruz?

İkincil Travma

Peki bu ikincil travma nedir? İkincil travma; kişilerin doğduran maruz kalmadığı bir olaya duyarak, video ve fotoğraflarını görerek dolaylı yoldan travmatize oluşuna verilen addır. Mesela deprem anında bölgede bulunmasak da çoğumuz ikincil travmaya maruz kaldık. Dizilerle travmatize olunabilir mi? Ben ikincil travma için Terzi, Sen anlat Karadeniz, Hayat devam Ediyor gibi dizilerin etkili olabileceğini düşünüyorum. Parmak kırmalar, prangalar takmalar, sandığa kilitlemeler falan! Bana biraz fazla geliyor açıkçası. Kırmızı Oda’yı akut tepkiler yarattığı için bıraktım ve sadece yazmaya değer içerik geldiğini duyunca izledim. Size de tavsiyem şudur: Bir dram dizisi izlerken nefesini tutuyorsanız, eliniz terliyorsa, sonrasında bazı sahneler gözünüzün önüne geliyorsa o diziyi izlemeyin. Korku filmi başka1 Onu karıştırmayalım.

Özel Gereksinimli Bireylere Bir Darbe

Dizinin son olarak sevgili Mustafa üzerinden yarattığı korkunç atmosferine değineceğim. Dizide Peyami’nin mental retarde bir babası var. Muhtemelen zeka düzeyi erken çocukluk evresinde olan özel gereksinimli bir birey. Elbette ki art niyeti, planlı bir kötülük amacı, ileri düzey saldırganlığı vb. yok. Ama yumuşak odada prangalarla tutuluyor. yıl olmuş 2023, televizyonda izlediğimiz şeye bakın. Gerçek bir hikaye olabilir. Geçmişte buna benzer çok acı hikayeler var zaten. Hiç istemesek de hala olabilir. ama özel gereksinimli bireylere saygıyı, eğitim hakkını bas bas bağırdığımız bu yıllarda senaryoya konulacak olan bu mudur gerçekten?

Terzi dizisi iki şey üzerine inşaa edilmiş. Biri Mustafa’nın ve oğlu Peyami’nin dramı. Diğeri korunmaya muhtaç Esvet kızımızın uğradığı şiddet ve imkansız aşkın kıvılcımları. Size buradan daha saçma yerlere giden şeyler de anlatırdım da dizide kendiniz görürsünüz zaten. Bakım verenin evlenmesi şartı, koca evde kimsenin Mustafa ile iletişim kurmayı bilmiyor olması, babaanne karakterinin çiğliği… İfrit oldum gerçekten.

Veda zamanı…

Ben küçükken Bizimkiler, Yedi Numara, Kampüsistan falan izlerdim. Bunları yapmak istemiyorlar artık. Sanki Türk televizyonları ekrana ağlayarak ve acıyarak bakmamız için büyük bir işbirliği yapmış gibi. Ben bu işbirliğinden hoşlanmıyorum. Kerem Bursin’in tıslayarak konuştuğu vampir dizisini bile tercih ederim. O yüzden Terzi’yi 3. bölümde bıraktım. İzlemeyecğim kardeşim. Talep bitince arzı da bitecek zaten. O zamana kadar umarım çok yaşlanmam. Film Psikoloğu‘ndan herkese selamlar, akıl sağlığınızı korumayı ihmal etmeyin.

Alternatif dizi önerilerim: Uysallar, Sıcak Kafa ve Bir Başkadır. Yapacaksak böyle diziler yapalım Netflix’e <3

Selin Cennet Türker

Psikolog | Daktilosever
İçerik Koordinatörü | @psikolojiarsiv
İstanbul

#Psikoloji #Gelişim #Eğitim

www.selincennetgulmez.com