Bir dizi düşünün, New York şehrinde gecelerin Maclaren’s Pub’ta bira ve sohbet eşliğinde geçtiği, geyiklerin havada uçtuğu, çeşitli challenge’ların yapıldığı efsanevi bir arkadaş ortamı var. Dahası bu arkadaşların zeytin yasası, kanka kuralları, gece ikiden sonra sadece uyumalısınız gibi prensipleri var. Bu dizi How I Met Your Mother ’dan başkası olamaz! How I Met Your Mother karakterlerinin eğlenceli ve dramatik yönleriyle yer yer güldüren bazen de hüzünlendiren ilişkilerini Aşk Üçgeni Kuramı’yla ele alacağım. Keyifli okumalar 😊 Öncelikle Aşk Üçgeni Kuramı’nı öğrenerek başlayalım.
Bu Yazıda Sizi Neler Bekliyor?
Aşk Üçgeni Kuramı ve Aşk Türleri
Amerikalı Sosyal Psikolog Robert Sternberg’e göre aşkın 3 farklı bileşeni var: Tutku, yakınlık ve bağlılık/adanmışlık. Tutku yüksek düzeyde fiziksel çekimle ve güçlü duygularla ilişkilendirilir (örn; heyecan, coşku, cinsellik vb.). Yakınlık; samimiyet, rahatlık ve empati gibi olumlu özellikleri kapsar. İki kişi arasındaki bağı güçlendiren bileşendir. Partnerin mutluluğu için çabalamak, ortak etkinlikler, güçlü bir iletişim önemli göstergelerdir. Sternberg’e göre yakınlık, ilişkinin devamlılığı için çok önemli. Bağlılık/adanmışlık bileşeni ise uzun süre birlikte olmaya kararlı aşıklar içindir. Yüzük takmak simgeleşmiş halidir. İlişkide sorumluluk alabilmek, sadakat ve iyi düzeyde memnuniyet, bağlılığın oluşmasına zemin hazırlar.
Sternberg’e göre aşkın farklı türleri, bu üç öğenin farklı kombinasyonları olarak açıklanabilir ve romantik bir ilişki geliştikçe bu bileşenler de zamanla değişebilir. Ayrıca bileşenlerin farklı kombinasyonlarını içeren 7 aşk türü vardır.
Yedi Aşk Türü
- Hoşlanma/Sevme: Sadece yakınlığın olduğu durum. Arkadaşlık veya kısa süreli flörtler bu türe girebilir. Bana kalırsa hoşlanma ile aynı şey değil, çünkü tutku olmazsa hoşlanma da olmaz.
- Çılgın Aşk: Bir tek tutkunun olduğu durum. Nörofizyolojik uyarılmanın pik yaptığı ve henüz olgunlaşmamış olan bir aşktır. Saman alevi gibi hemen ortaya çıkıp aniden sona erebilir. Hollywood filmlerinde örneklerini fazlasıyla görebiliriz.
- Boş Aşk: Yalnızca bağlılığın olduğu durum (adı neden aşk ki?). Böyle çiftler çocuklar nedeniyle veya mali paylaşım gibi kişisel çıkarlar sebebiyle birlikte kalabilir. Mesela How I Met Your Mother’da örneği yok.
- Romantik Aşk: Tutku ve yakınlık bir arada bulunur. İlişkilerin cicim ayları da diyebiliriz.
- Dostça Aşk: Yakınlık yanında bağlılık da olan aşk türüdür. Tutkunun azaldığı veya bittiği, fakat dostluğun baki kaldığı evliliklerde görülür. Uzun vadeli bağlılık unsuru nedeniyle arkadaşlıktan daha güçlü bir bağ vardır.
- Aptalca Aşk: Tutku + bağlılık. Dürtüsellik ön plandadır. Ortak olan hiçbir şey yokken ve henüz birbirini tanımamışken bağlanılır. Sonu genellikle kötü biter.
- Mükemmel Aşk: Tutku + yakınlık + bağlılık. İşte hazineyi bulduk! İdeal ilişkiyi temsil eder. Tutkunun çoğunlukla süreli olması nedeniyle, mükemmel aşk nadiren uzun süreli olabilir, ancak uzun süreli ilişkilerde aralıklı olarak ortaya çıkabilir.
Kuramsal bilgiye yeterince doyduğumuza göre gelelim How I Met Your Mother ilişkilerine. Bu dizide anlattığım türden ilişkilerin hemen hepsini görmek mümkün. Flörtünden ciddisine hepsinden fazlasıyla parametre üretebiliriz.
Aşk Türleri’ne How I Met Your Mother Örnekleri
Hoşlanma/Sevme: Robin ve Kevin
Robin, terapistiyle aşk yaşamak dışında harika bir kişiliğe sahip olan Kevin’a karşı hoşlanmanın ötesine geçemedi. Kevin’ın terapist oluşundan dolayı samimi, şefkatli ve anlayışlı yaklaşımı Robin’e iyi geldi fakat hepsi bu kadar. Normal hayatında oldukça tutkulu olan Robin’in Kevin’a duyduğu bariz bir tutku yoktu. Bağlılık için gereken sadakat (Barney’le aldatması) ve ortak istekler (çocuk) maalesef ilişkilerinde yoktu.
-Kevin Venkataraghavan
Çılgın Aşk: Barney’nin Tek Gecelik İlişkileri
Çılgınlık denince akla Barney Stinson dışında biri gelemezdi! Onu “This is going to be legen… wait for it …dary!” mottosuyla ve efsanevi tek gecelik ilişkileriyle tanıdık. Hatta “The Playbook” adında, tavlama konusunda akla gelen her türlü oyunun bulunduğu bir el kitabı da var. Yirmili yaşlarının başında kendisini bir iş adamı için terk eden bir kızdan sonra, kendisini takım elbiseye adar ve herhangi bir bağlanma biçimini şiddetle reddeden bir “kadın avcısı” haline gelir. Barney Robin’le ve Nora’yla olan ilişkisinde oldukça tatmin edici ve olgun olsa da ortama güzel bir kadın gelince kimse Barney’i durduramaz!
Romantik Aşk: Ted ve Victoria
Çocuklarına “ How I Met Your Mother ” sürecini anlatmaya başlayan ve 50’ye yakın kadınla olan birlikteliğini de anlatan Ted Mosby’ye geldi sıra. Müzmin bir romantik olan Ted’in pastacı Victoria ile aşkı oldukça romantikti. Victoria ile tanıştıkları gün tutku doluydu. İlişkinin ilerleyen zamanları da keyifliydi. Ayrıca Victoria’nın grubun diğer üyeleriyle de arası iyiydi. Tam her şey yolunda giderken kader onları uzaktan ilişkiyle sınadı. Ted mesafeli ilişkinin devam edeceğine güvenmiyordu ve Victoria’ya bağlanamadı.
Dostça Aşk: Lily ve Marshall’ın Yaşlılıkları
Üniversitede birbirlerini görür görmez aşık olan Lily ve Marshall, ömürlerinin sonuna kadar hayat arkadaşı olmaya söz verdiler. Bazı bölümlerde ikilinin gelecekteki hallerine de şahit olduk ve her zamanki gibi huzurlu ve mutluydular. Yaşlı Lily ve Marshall’ınkisi tam da böyle bir aşk işte.
Aptalca Aşk: Ted ve Stella
Ted’in hepimizin bildiği bir huyu var; ciddi ilişkilerine çabuk bağlanması. Buna rağmen yakınlık kurmakta zorlanma gibi bir probleme sahip. Çünkü Ted entelektüel seviyesi yüksek, kriterleri olan ve planlı-düzenli bir hayatı seven biri. Ayrıca hobilerine oldukça da bağlı. Ted Stella’yı ilk gördüğünde Eros’tan ok yemiş kadar oldu. Onu etkileyebilmek için elinden geleni yaptı. Çünkü ona göre hayatının kadını oydu. Ancak Ted ve Stella’nın zevkleri ve karakterleri epey farklıydı. Stella Star Wars’u sevmiyordu bir kere😊 Buna rağmen hızlıca evlilik kararı aldılar. Fakat Stella düğün günü eski eşine geri döndü. Sonuç yine hüsran!
Mükemmel Aşk: Lily ve Marshall
İlk görüşte aşkın zamanla nasıl mükemmel aşka dönüştüğünü gösterdiler bize. Cinsel hayatları ilk günkü gibiydi, ayrı kaldıkları andan itibaren birbirlerini delicesine arzuluyorlardı. Neredeyse tüm aktiviteleri beraber yapıyor ve kendilerinden başka biriyle mutlu olmayı hiç düşünmediler. İlişkilerinin en başında evlenmeyi ve çocuk sahibi olmayı planlamışlardı bile. Elbette olumsuz deneyimleri de oldu. Ancak pişman olup özür dilediler ve toparlandılar. İşte How I Met Your Mother’ın mükemmel ilişkisi onlar!
Sona geldik…
Ted için anne Tracy de mükemmeldi. Ancak Ted’in Robin faktörünü atlayamıyor ve onu buraya yazamıyorum 😊İşte incelememizin sonuna geldik. Bu vesileyle How I Met Your Mother dizisini de andık. Bence aşk, dizide olduğu gibi oldukça karmaşık ama bir o kadar da renkli bir süreç. Aşkın sadece insana özgü olduğunu düşünenler de var. Bir nesneye veya bir eyleme de aşık olunabileceğini düşünenler de. Sternberg, kuramında bizlere kişilerarası aşkın farklı bileşenlerini ve kombinasyonlarını gösterdi. Siz Aşk Üçgeni Kuramı’na katılıyor musunuz? How I Met Your Mother aşkları için farklı yorumlar katacak olan var mı? Eğer görüşünüzü benimle paylaşmak isterseniz yorumlarda buluşalım. Sevgiyle kalın. Kendinizi değerli kılın.
Editörün Notu: Eğer Eda Şentürk yazılarından devam etmek istiyorsanız Kırmızı Oda Nazlı ve Recai Çifti Psikolojik İncelemesi adlı yazıya göz atabilirsiniz. Daha fazla dizi ve film karakter için sizleri Yaratıcı Psikoloji kategorisinde ağırlamaktan memnuniyet duyarız. Fotoğraflarda Barney Stinson kadar güzel çıkmanız dileğiyle.
Bu yazı Psikoloji Arşiv Yayın İlkeleri ‘ne uygun şekilde yeniden düzenlenmiştir.
Editör: Selin Cennet Gülmez
Görsel Tasarım: Taner Türker
Kaynakça
Olbrich-Baumann, A. (2010). A Triangular Theory Of Love. Proseminar Sozialpsychologie.
Sternberg, R. J. (1998). Cupid’s arrow: The course of love through time. Cambridge University Press.
Psychology Ψ
